Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) global vergi şeffaflığı standartlarına uyum sağlama taahhüdünün bir parçası olarak uygulamaya koyduğu Economic Substance Regulations (ESR) Dubai, ülkede faaliyet gösteren birçok şirket için en kritik yasal uyumluluk konularından biridir.
Bu düzenlemeler, BAE’nin vergi avantajlarından yararlanmak amacıyla kurulan ancak ülkede gerçek bir ekonomik faaliyeti olmayan “tabela şirketlerini” engellemeyi hedefler.
Fakat bu teknik düzenleme tam olarak ne anlama geliyor ve hangi şirketleri bağlıyor? Türkiye’deki vergi uygulamalarıyla karşılaştırıldığında nasıl bir farklılık gösteriyor?
GloBridge olarak, ESR’nin karmaşık dünyasını sizin için basitleştiriyor ve şirketinizin bu önemli düzenlemeye tam uyumlu olmasını nasıl sağlayacağınızı anlatıyoruz.
Economic Substance Regulations (ESR) Nedir? Bir Vergi Değil, Bir Faaliyet Testidir
Öncelikle en önemli noktayı belirtelim: ESR bir vergi değildir. Şirketinizden ek bir para talep etmez. ESR, OECD’nin BEPS (Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımı) projesi çerçevesinde, şirketinizin BAE’de yürüttüğü belirli faaliyetlerden elde ettiği gelire karşılık, ülkede gerçek ve yeterli bir ekonomik varlığa sahip olup olmadığını test eden bir dizi kuraldır.
Bu, Dubai’de bir şirket kurmanın sadece bir lisans almaktan ibaret olmadığını; aynı zamanda şirketin operasyonel bir gerçekliğe sahip olması gerektiğini vurgulayan modern bir uyum standardıdır.
Hangi Şirketler ESR Kapsamındadır? “İlgili Faaliyetler” Listesi
ESR, BAE’deki tüm şirketleri değil, yalnızca aşağıdaki “İlgili Faaliyetler”den (Relevant Activities) en az birini yürüten şirketleri bağlar:
- Holding Şirketi Faaliyetleri
- Dağıtım ve Hizmet Merkezi Faaliyetleri
- Merkez (Headquarters) Faaliyetleri
- Finansman ve Kiralama (Leasing) Faaliyetleri
- Fikri Mülkiyet (IP) Faaliyetleri
- Gemicilik Faaliyetleri
- Yatırım Fonu Yönetimi Faaliyetleri
- Sigortacılık Faaliyetleri
- Bankacılık Faaliyetleri
Eğer şirketinizin lisansı bu faaliyetlerden birini içeriyorsa, ESR kurallarına uymakla yükümlüsünüz. İşletmenizin ESR kapsamında olup olmadığını netleştirmek için uzman ekibimizle bir analiz görüşmesi yapabilirsiniz.
ESR Testi: Uyumlu Olmak İçin 3 Altın Kural
“İlgili Faaliyet” yürüten bir şirketin ESR testini geçmesi için üç temel şartı sağlaması gerekir:
- BAE’den Yönetilme (Directed and Managed): Şirketin stratejik kararlarının alındığı yönetim kurulu toplantıları gibi önemli yönetimsel faaliyetlerin BAE içinde yapılması gerekir.
- Temel Gelir Getirici Faaliyetler (CIGA – Core Income-Generating Activities): Şirketin gelirini elde ettiği ana faaliyetlerin BAE’de yürütülmesi şarttır. Örneğin, bir dağıtım merkeziyseniz, malın depolanması ve sevkiyatı gibi operasyonların BAE’den yapılması gerekir.
- Yeterli Varlık (Adequate Substance): Şirketin, yürüttüğü faaliyetin ölçeğiyle orantılı olarak BAE’de yeterli sayıda kalifiye personele, yeterli operasyonel harcamaya ve yeterli fiziksel varlığa (ofis, depo vb.) sahip olması beklenir.
Türkiye ile Karşılaştırma: Farklı Yöntemler, Benzer Hedefler
Türkiye’de “Economic Substance Regulations” adıyla birebir aynı bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak Türkiye, benzer hedeflere farklı vergi mekanizmalarıyla ulaşır:
- Türkiye’nin Yaklaşımı: Türkiye, kâr aktarımını ve vergi matrahının aşındırılmasını önlemek için daha çok Transfer Fiyatlandırması ve Kontrol Edilen Yabancı Kurum (CFC) kurallarına odaklanır. Transfer fiyatlandırması, ilişkili şirketler arasındaki mal ve hizmet alım satımının piyasa koşullarına (“emsal bedel”) uygun olmasını denetler. CFC kuralları ise, Türk şirketlerinin vergi cennetlerindeki iştiraklerinden elde ettiği pasif gelirleri Türkiye’de vergilendirmeyi amaçlar.
- BAE’nin ESR Yaklaşımı: ESR ise fiyatlandırmadan ziyade, doğrudan şirketin operasyonel gerçekliğine odaklanır. “Bu şirket burada gerçekten bir iş yapıyor mu, yoksa sadece bir posta kutusu mu?” sorusunu sorar. Bu, daha doğrudan ve faaliyet bazlı bir denetim mekanizmasıdır.
Dolayısıyla, her iki ülke de uluslararası vergi kaçakçılığıyla mücadele etse de, kullandıkları yöntemler ve odak noktaları farklıdır. Dubai’de kuracağınız şirketin bu modern uyum beklentilerini karşılaması, uzun vadeli sürdürülebilirliği için kritiktir.
Yıllık ESR Yükümlülükleri: Bildirim ve Raporlama
ESR kapsamındaki şirketlerin her yıl iki temel yükümlülüğü vardır:
- ESR Bildirimi (Notification): Mali yılın bitiminden sonraki 6 ay içinde, “İlgili Faaliyet” yürütüp yürütmediğinizi ve bu faaliyetten gelir elde edip etmediğinizi beyan ettiğiniz bir bildirimdir.
- ESR Raporu (Report): Eğer “İlgili Faaliyet”ten gelir elde ettiyseniz, mali yılın bitiminden sonraki 12 ay içinde, yukarıda belirtilen ESR testlerini nasıl geçtiğinizi detaylı verilerle kanıtlayan bir rapor sunmanız gerekir.
Bu yükümlülüklerin zamanında ve doğru bir şekilde yerine getirilmemesi, ciddi para cezalarına neden olabilir.
GloBridge ile ESR Uyumunuz Güvence Altında
Economic Substance Regulations (ESR), Dubai’deki iş yapış şeklinin ayrılmaz bir parçasıdır ve en başından doğru bir planlama gerektirir. Faaliyet alanınızın doğru seçilmesi, şirketinizin operasyonel yapısının “yeterli varlık” gösterecek şekilde kurgulanması ve yıllık bildirim/raporlama süreçlerinin eksiksiz yönetilmesi hayati önem taşır.
GloBridge olarak, size sadece bir şirket kurmuyor, aynı zamanda şirketinizin ESR dahil tüm yasal uyum süreçlerini profesyonelce yöneterek sizi olası risklerden koruyoruz.
Şirketinizin BAE’deki yasal ve operasyonel gücünü güvence altına almaya hazır mısınız?
